Den vesle skuta? Over havet?

Det same gjentok seg då dei kom til Karmøy etter Rotterdam. Det var full storm i Nordsjøen, og dei hadde ikkje last. Så dei hadde fylt tankane med vatn. Men dei slingra og låg med slagside heile turen over. Losen som kom om bord, var like undrande som sjømannspresten då han høyrde kor dei kom frå. Frå Rotterdam med denne skuta i dette vêret? Nåja, svarte mannskapet kjekt, overseglinga her var no berre for blåbær å rekne, den, i forhold til det vi hadde frå Statane til Rotterdam…

Men for å vende tilbake til desse lovorda som Jon Jakobsen starta med: Han fortel om ein tur dei hadde med kylling frå Gloucester i Canada til amerikanske soldatar i Tyskland. Kyllingane var lasta i trekasser, så volumet var mykje større enn vekta. Det var fullt i alle rom, men skuta var i praksis ikkje meir enn halvlasta. Dei skalka med tre presenningar. Så skuta var førebudd på det meste.

Ein morgon fekk han demonstrert kor staut Polarstar var, med igjenbygde gangar. Han var på veg forbi lugaren til stuerten, som låg heilt ute med døra der ein kom inn i gangen. Akkurat då kom ein sjø og trefte rett på døra, så kraftig at døra bøygde seg. Men ho ga ikkje etter.

– Døra som vart benda, var den som går vidare bakover på hekken inn i gangen der. Eg huskar eg hjelpte stuerten, han Sørensen. Han kom seg ikkje nokon vei, så eg fekk buksere han over dørstokken på byssa og der var det så smalt mellom omnane og resten av benken, at der imellom sto han støtt. Han song religiøse sangar og forkynte at no måtte vi berre passe oss og tenke på vår Gud. Ja, sa eg, det er kanskje litt seint for oss å begynne med det no. Oss får no prøve og kome oss gjennom desse sjøane først, så får oss no sjå.

At skuta berre var litt over halvlasta, var truleg ein fordel. Det gav passe med fribord. For det vart ein skikkeleg slingretur over havet, skjelving og risting. Det slingra slik at kompasset rista laus fleire gonger. Det var eit uvêr som nesten tok knekken på mannskapet. Ein mann kollapsa fullstendig og måtte gå til køys.

– Då oss kom opp på Hope Bay, var det en voldsam vindstyrke. Så kom der eit brot til før oss begynte å gå ned i sjøen. Eg følte meg rimeleg sikker på at no fekk oss sjå han Gamle-Erik, skuta fór berre ned og ned og ned. Ei enorm bølgehøgde. Skipperen meinte det var det verste han hadde sett. Og andre dagen i dette veret då såg vi i kikkerten når vi var oppe på toppane, at der var ein båt som kom i mot oss. Ein lastebåt. Og til nærare den kom til verre vart det nær sagt. Det var av desse libertybåtane som dei bygde under krigen. Og for eit syn. Bommane var snara ut for skutesidene, alle livbåtane var vekk. Den var heilt ribba. Brota kom opp bak han og slo ned på dekk og styrehus. Det såg så jævlig ut at eg var sikker på det kom til å gå gale for dei. Men dei fór sigande unna vêret, og vi hørte ikkje noko frå dei.

– Men så fint som Polarstar skar brota, berre dei kom rett på baugen, det er det flottaste eg har sett, seier Jon Jakobsen. Så ho var bygde’ akkurat slik ho skulle, ja.

Dei åra Jon Jakobsen var på Polarstar fanga dei også i Gulfen. Det han spesielt hugsar, er den kraftige straumen der. Han kunne gå opp i seks mil. Det eine året låg dei bom fast og oppskrudde i fem veker. Det er eit helsikes bråk der i skruisen, seier Jon. Dei hadde 13-14 000 dyr om bord og hadde alt brukt opp dynamitten, rekna ikkje med å ha bruk for meir av den. Så no hadde dei ikkje noko å hjelpe seg med. Dei prøvde med nokre ”molotovcocktails” som dei sende ned på bambustro, men utan at det nytta.

– Oss hadde stadig forbindelse med Karl Karlsen då, og han kom fleire gongar ut i fly for å sjå på isforholda. Kasta ned lesestoff og forskjellig til oss. Men nydeleg vêr var det heile tida. Bortsett frå skruinga hadde oss det fint. Men plutseleg ein dag så kjende oss bevegelse og begynte å høyre meir bråk av isen. Eg er sikker på der var minst ti meter med is under skuta. Men skuta låg heilt fint på sin måte. Litt på skrå. Men brått datt ho av, ja.

– Dokke var godt kledd?

– Ja, vi hadde no vanleg kjeledress og ull under, gensarar og slikt. Men en gong oss gjekk på isen der inne i Gulfen begynte det å regne veldig utover dagen. Oss brydde no oss ikkje så mykje, gjekk på isen og fangsta. Men så letta det og vart kaldare og kaldare. Så våte so oss var, så vart alt berre is. Eg knekte av meg kjeledressen, og rundt nakken låg det ei kappe med is. Og dette gjekk oss i heilt til oss kom om bord igjen ut på kvelden.

– Oss fekk dei ikkje på land igjen før veskene deira var nesten fulle. (Jon Jakobsen om korleis dei måtte bestikke tollarane i Venezuela for at Polarstar skulle få losse dynamitt)